طلاق

بی‌شک، طلاق یکی از پدیده‌های شوم اجتماعی است که آثار بسیار نامطلوبی را بر پیکره اجتماع وارد می‌سازد. امروزه، در جامعه ما، ثبت واقعه طلاق روزانه در حال افزایش بوده و به نوعی به چالشی بزرگی برای مدیران اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی تبدیل شده است.

با این وجود نمی‌توان، در یک قضاوت یکطرفه، همه طلاق‌هایی را که روزانه در حال ثبت هستند، اشتباه و به نوعی شوم دانست. چه بسیارند مردان و زنانی که در یک زندگی غم بار و تحقیرآمیز، بدون برخورداری از اولین حقوق اجتماعی و انسانی خود در یک زندگی مشترک اجباری و بدون عشق، صرفا در حال گذران خود هستند و توانایی لذت بردن از زندگی خود را ندارند. علاوه بر این می‌توان گفت، جدایی یکی از راه‌هایی که می‌تواند جلوی بسیاری از خیانت‌هایی را که در زندگی مشترک رخ می‌دهد، گرفته و از بسیاری از عواقب شوم این روابط نامشروع جلوگیری نماید.

انواع طلاق

جدایی از نگاه حقوقی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:

رجعی

که در آن، پس از وقوع جدایی مرد در زمان عده همسر خود حق رجوع به وی را دارد و این رجوع می‌‌تواند حتی به صورت شفاهی صورت گیرد. در واقع در زمان عده طلاق رجعی، زن و شوهر همچنان به یکدیگر محرم بوده و علاوه بر آن نفقه زن در زمان عده جدایی رجعی نیز بر عهده شوهر می‌باشد.

بائن

نوعی از جدایی است که مرد پس از اجرای صیغه طلاق و در زمان عده طلاق حق رجوع به همسر خود را ندارد. در واقع، با انجام صیغه عقد مجدد، زن و مرد می‌توانند دوباره به یکدیگر رجوع نمایند. جدایی بائن خود به دو دسته طلاق خلعی (کراهت زن از مرد) و طلاق مباراتی (همان طلاق توافقی و یا کراهت زوجین هر دو یکدیگر) تقسیم می‌شود.

از نگاه ساده‌تر می‌توان، انواع طلاق را در سه نوع زیر تقسیم‌بندی نمود:

طلاق از سمت زوج

مرد با استفاده از حق جدایی که قانون و شرع در اختیار وی نهاده و پس از پرداخت و یا تعیین تکلیف تمامی حقوق زن از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل و نیز شرط تنصیف در صورت احراز آن می‌توان همسر خود را طلاق دهد.

طلاق از سمت زوجه

زن به دلیل عدم دارا بودن حق جدایی، صرفا می‌تواند بر مبنای عسر و حرج و یا تحقق هر کدام از شرایط ۱۲ گانه‌ای که در سند ازدواج یا همان عقدنامه ذکر شده تقاضای جدایی نماید. معمولا پروسه طلاق از سمت زوجه بسیار طولانی است و بهتر است از مشاوره حقوقی و یا وکیل استفاده شود.

طلاق توافقی یا طلاق قضایی

در این نوع جدایی، زوجین هر دو بر مساله جدایی و طلاق تفاهم و تاکید دارند و تکلیف تمامی حقوق زوجه و زوج و نیز فرزند مشترک مشخص شده است. در این شرایط به تقدیم دادخواست طلاق توافقی و گذراندن مراحل مشاوره می‌توانند گواهی عدم امکان سازش دریافت کنند. در موارد بسیاری، زوجه با گرفتن وکالت از زوج به صورت رسمی از دفتر اسناد رسمی خود به تنهایی و با گرفتن وکیل برای زوج، برای جدایی اقدام می‌نماید.

مراحل دادخواست طلاق

• پس از سنجیدن تمامی جوانب و مزایا و معایب گرفتن طلاق، می‌بایست با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق را ثبت نمود. در صورتی که دادخواست مربوط به جدایی توافقی باشد، نیازمند حضور در جلسات مشاوره بهزیستی است. در غیر این صورت پرونده براساس محل زندگی مشترک و یا محل اقامت زوجه به دادگاه صالح ارجاع می‌شود.
• مدارک لازم برای تقدیم دادخواست طلاق، اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین و نیز اصل و یا رونوشت برابر اصل سند ازدواج است.
• با ارجاع پرونده به دادگاه، قاضی با توجه به ادله طرفین و نیز براساس این که دادخواست از سمت زوج مطرح گردیده و یا زوجه، اقدام به صدور رای می‌نماید.

در صورتی که قاضی حکم به طلاق دهد، پس از قطعی شدن حکم می‌توان رای را در دفترخانه اجرا نمود.

نکات حقوقی

• در هنگام طرح دعوی طلاق از سمت زوج و یا زوجه، مرد نمی‌تواند اموال خود را انتقال دهد. در صورت انتقال صوری اموال به غیر، زوجه می‌تواند به جرم فرار از دین زوج شکایت نماید. فرار از دین، مشمول جرائم غیر قابل گذشت بوده و مجازات حبس را به دنبال دارد. همچنین هر گونه معامله به قصد فرار از دین باطل است.
• در طلاق بائن، در هنگام عده به زن، نفقه تعلق نمی‌گیرد، مگر این که باردار باشد.
• در صورتی که زن به واسطه جدایی از سمت زوجه و با داشتن دلایل و مدارک خود را مطلقه نماید، می‌تواند مهریه و سایر حقوق معوقه خود را پس از طلاق نیز مطالبه نماید.
• در صورتی که زن از وکالت طلاق استفاده می‌کند، می‌بایست حتما قید قابل توکیل به غیر در آن ذکر شده باشد.
• چنانچه آدرس اعلام شده برای دادخواست طلاق، با آدرس زوجه و یا محل زندگی مشترک تطابق نداشته باشد، دادگاه قرار عدم صلاحیت محلی صادر می‌کند و می‌بایست دادخواست طلاق دوباره مطرح شود.
• چنانچه زن در هنگام جدایی، باکره باشد، انجام معاینه پزشکی قانونی الزامی است. در صورتی که زن باکره باشد، نصف مهریه به وی تعلق می‌گیرد، اما پس از طلاق می‌تواند، نسبت به حذف نام همسر از شناسنامه اقدام نماید.
• چنانچه، مرد در هنگام طرح دعوی طلاق از سمت زوج، تقاضای اعسار نماید، در صورتی که اعسار وی اثبات نشود، قادر به طلاق دادن همسر خود نخواهد بود.

     حضانت در طلاق :

• حضانت فرزند طلاق، هم حق و هم تکلیف است. بدین معنی که در صورتی که هیچ یک از زوجین خواهان حضانت فرزند نباشند، قاضی بر اساس قانون حضانت فرزند زیر ۷ سال را به مادر و بالای ۷ سال را به پدر می‌سپارد، مشروط بر این که اهلیت فردی که حضانت به وی می‌رسد، از نظر قاضی تایید گردد.
• باردار بودن زوجه، مشروط بر تعیین تکلیف وضعیت حضانت و نفقه طفل پس از به دنیا آمدن مانع طلاق نیست. یعنی در صورتی که وضعیت طفل مشخص شود، زوجین می‌توانند در هنگام بارداری زوجه نیز از یکدیگر جدا شوند.

چنانچه در هنگام طرح دعوی طلاق، خوانده مجهول المکان باشد، می‌بایست سه نوبت آگهی روزنامه کثیرالانتشار درج شود تا فرایند دادرسی را پیگیری نمود.