جهت هماهنگی و یا مشاوره حقوقی از طریق شماره زیر با گروه وکلای آپادانا در ارتباط باشید.
جهت هماهنگی و یا مشاوره حقوقی از طریق شماره زیر با گروه وکلای آپادانا در ارتباط باشید.
تصرف عدوانی دعوایی است که هم به صورت کیفری و هم به صورت حقوقی قابل طرح و بررسی است. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نیز ثبت وقایع، رویدادها، اسناد و … به طور عرفی و نیز حتی قانونی، وضعیت تملک افراد بر اموال منقول و غیرمنقول، نظیر زمین، ملک، خودرو، حساب بانکی، صندوق امانات و … کاملا مشخص و ثبت شده است.
اما در برخی موارد به دلیل عدم ثبت درست و به موقع و یا ضعف قانون در برخی از حوزهها، عدهای سودجو بر مال دیگران و یا حتی بیتالمال تسلط غیرقانونی پیدا میکنند که به آن تصرف عدوانی گفته میشود. در این بخش، با تعریف تصرف عدوانی و شرایط تحقق آن آشنا خواهید شد.
تصرف عدوانی در معنای حقوق یعنی در تصرف و تسلط بر مال دیگری بدون اذن فرد مالک و یا اذن قانونی. در واقع باید گفت، زمانی که یک شیء اعم از منقول و یا غیر منقول تحت تسلط و استیلا شخص دیگری باشد، به معنای آن است که آن شیء متعلق به وی است و آن فرد مالک قانونی آن شناخته میشود. حال اگر کسی مدعی مال مزبور باشد، باید از طریق قانونی اقدام به رفع تصرف عدوانی نماید.
معنای « عدوان » استفاده از زور و ستم برای تسلط بر مال و یا چیزی است. همچنین « ید » به معنای تسلط و اراده و اختیار بر روی یک مال و یا شیء است، به گونهای هرگونه تصرف و یا تغییری را بتوان در آن مال ایجاد نمود. در واقع، ید معنای کلیتری نسبت به تصرف است. در علم حقوق، ید یک فرد بر یک مال زمانی مشخص میشود که علاوه بر تصرف بر طبق یک سند فرد مالک آن مال شده باشد.
در حالی که تصرف به این شکل نیست. تصرف بیشتر معنای عرفی دارد. به طور مثال، ملکی در یک روستا که سالیان طولانی خانوادهای در آن زندگی میکنند و ملک سند رسمی هم ندارد. اما همه ساکنان منطقه خانواده مستقر در ملک را میشناسند و کسی جز آن خانواده را در آن ملک ندیدهاند. این مثالی از تصرف در حکم مالکیت میباشد. در واقع میتوان گفت، متصرف وی کسی است که مال در اختیار و سلطه اوست، چه مالک باشد و چه نباشد. نکته بسیار مهم دیگر آن که تصرف عدوانی مربوط به اموال غیر منقول نظیر ملک، زمین و … است و در مورد اموال منقول کاربرد ندارد.
دعوی تصرف عدوانی از دو منظر حقوقی و کیفری قابل طرح میباشد. نوع طرح دعوی وابستگی مستقیم به میزان و نوع ادلهای دارد که در اختیار خواهان و یا شاکی است.
در دعوی حقوقی تصرف عدوانی، خواهان صرفا به دنبال حق خود یعنی اثبات تصرف بر مال مورد دعوی است. برای این منظور، خواهان نیازی به اثبات مالکیت بر مال مورد دعوی را ندارد و صرفا میبایست تصرف قبلی خود را بر آن مال اثبات نماید. این امر با شهادت شهود، وجود اسناد و مدارک به نام متصرف (غیر از سند مالکیت) مثلا انشعابات برق، آب، تلفن و …، گواهی پایان کار و هر چیز دیگری که اثبات کننده تصرف میباشد، محقق میگردد.
دعوی کیفری تصرف عدوانی در صورتی محقق میشود که فرد شاکی بتواند سوء نیت فرد متصرف عدوانی و نیز عنصر زور در تصرف را اثبات نماید. در چنین شرایطی، قانون متهم را که همان متصرف عدوانی است را تحت تعقیب کیفری قرار داده و برای وی مجازات درنظر میگیرد.
باید توجه داشت که تصرف عدوانی در هر دو شکل حقوقی و کیفری خارج از نوبت رسیدگی میگردد. اما دعوی حقوقی بسیار سریعتر از دعوی کیفری است. بنابراین، در شرایطی که خواهان دارای محدودیت زمانی است، بهتر است از طریق حقوقی اقدام نماید.