احتمالا تابه حال با یک مساله یا پرونده حقوقی برخورده کرده‌اید که حل آن برای شما جنبه حیاتی داشته است. در این شرایط، اولین راهی که به ذهن افراد می‌رسد، کمک گرفتن از یک وکیل است. حرفه وکالت یکی از مشاغلی است که تجربه، تخصص و نیز تعهد از شاخص‌های بسیار مهم آن است. همه ساله افرادی زیادی با شرکت در آزمون وکالت مربوط به کانون وکلا و نیز مرکز مشاوران قوه قضاییه شانس خود را برای تبدیل شدن به یک وکیل و جذب شدن در بازار وکالت امتحان می‌کنند. اما افرادی کمی می‌توانند از این هفت خان عبور کنند.
فارغ از مساله آزمون وکالت، یک فرد برای تبدیل شدن به یک وکیل مجرب و متخصص باید مراحل و فرایندهایی را طی نماید. حوزه وکالت و امور حقوقی دارای جنبه‌های بسیار متعددی است و گستردگی شاخه‌ها به حدی است که یک فرد نمی‌توانند در تمامی حوزه‌های به اندازه کافی تخصص پیدا نماید. بنابراین، هر وکیل متناسب با علاقه خود، شاخه‌ای را دنبال می‌نماید. در این مقاله با وکیل، ویژگی‌ها و وظایف وی بیشتر آشنا خواهیم شد.
وکیل کیست؟
در یک تعریف کلی، وکیل شخصی است که حداقل تحصیلات وی لیسانس حقوق در دوره آموزش عالی و یا معادل آن در علوم حوزوی و قضایی بوده و با شرکت در آزمون وکالت و قبولی در آن، پروانه وکالت را دریافت می‌نماید. پس از قبول در آزمون وکالت، فرد وارد مرحله کارآموزی شده و باید دوره‌ای دو ساله رو بگذراند.
در این مرحله، وکیل کارآموز، زیر نظر وکیل سرپرستی که انتخاب نموده باید فعالیت نموده و علاوه بر آن با حضور در دادگا‌ه‌های مختلف، گزارش مربوط به پرونده‌هایی که به وی برای خواندن ارجاع شده، به کانون وکلا یا مرکز مشاوران قوه قضاییه ارائه دهد.
پس از اتمام این مرحله، کارآموزان باید در آزمونی موسوم به اختبار که دارای دو مرحله شفاهی و کتبی شرکت نموده و پس از قبول در این آزمون پروانه وکالت پایه یک را دریافت نمایند. در واقع، کارآموز به عنوان وکیل پایه دو و فردی که در آزمون اختبار قبول شده به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته می‌شود.
ویژگی های یک وکیل متخصص
یک وکیل برای آن که بتواند تجربه و تخصص مناسب برای انجام امور مربوط به وکالت را پیدا نماید، باید یک سری ویژگی‌های ذاتی را داشته باشد. علاوه بر این، برخی ویژگی‌ها نیز در طول زمان و نیز با تمرین و کوشش به دست خواهند آمد. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
- هوش و نکته بینی: هوش ذاتی و نیز نکته‌بینی یکی از ویژگی‌های بسیار مهم یک وکیل است. بررسی دقیق پرونده و نیز استخراج نکات ریز و مهم در روند پرونده از ویژگی‌هایی است که فردی که در این حرفه وارد می‌شود، باید به نحو احسن از آن استفاده کند. گاهی، برخی نکات می‌تواند روند یک پرونده را به طور کامل تغییر دهد.
- صبر و حوصله: به طور میانگین، هر پرونده زمانی بین ۴ الی ۷ ماه را طی می‌نماید. بنابراین، نیاز است که وکیل با صبر و حوصله و نیز پشتکار پیگیری پرونده را تا انتها انجام دهد.
- روابط عمومی بالا: شاید یکی از مهمترین ویژگی‌های یک وکیل خوب آن است که با اصحاب دعوی اعم از موکل خود و طرف مقابل و نیز قاضی و افراد حاضر در مجتمع‌های قضایی روابط حسنه و مناسبی داشته باشند. همچنین قدرت نفوذ کلام و صحبت کردن در جلسه دادگاه یکی از ویژگی‌های مهم یک وکیل است.
- تسلط به قانون: منظور از تسلط به قانون حفظ شماره مواد قانونی نیست! بلکه وکیل باید در زمان بررسی پرونده باید بتواند قوانین حاکم بر پرونده را استخراج نماید و با تفسیر درست مواد، از موکل خود دفاع نماید.
- تجربه: این موضوع زمانی قابل دستیابی است که وکیل به طور مداوم در جریان کاری قرار داشته و با قبول پرونده‌های متعدد علاوه بر تسلط به مواد قانونی از رویه‌های دادگاه‌ها و نیز شرایط و روال دعاوی اطلاع کافی داشته باشد.
وظایف وکیل
یک وکیل در مقابل موکل خود وظایف زیر را بر عهده دارد:
- می‌بایست پرونده را به طور دقیق مطالعه نماید و در صورت توان و تخصص و تجربه کافی، قبول پرونده نماید.
- وکیل باید، در مورد قرارداد وکالت و نیز قرارداد مالی و حق الوکاله با موکل خود شفاف باشد. همچنین نسخه‌ای از قرارداد را در اختیار موکل خود قرار دهد.
- باید مصلحت موکل خود را تحت هر شرایطی درنظر بگیرد و در هر زمان بهترین تصمیم را در پیشبرد پرونده بگیرد.
- پیگیری مناسب پرونده یکی از وظایف اصلی وکیل می‌باشد.
آیا وکالت، حرفه‌ای تخصصی است؟
یکی از سوالاتی که همواره در حوزه حقوق مطرح می‌شود، آن است که آیا یک وکیل می‌تواند در همه حوزه‌های علم حقوق، کار وکالت انجام دهد یا خیر؟ پاسخ به این سوال نیاز به توضیح دارد. به طور کلی براساس قانون و آیین‌نامه‌ها، یک وکیل به مجرد دریافت پروانه پایه یک دادگستری تقریبا می‌تواند در همه دعاوی و همه مجتمع‌های قضایی به وکالت بپردازد. اما این مساله نمی‌تواند بحث تخصص را به حاشیه ببرد.
در واقع، شاید یک وکیل به لحاظ قانونی مشکلی برای اعلام وکالت در دعاوی مختلف خانواده، مالی، ملکی، کیفری، امور قراردادها و … نداشته باشد. اما با درنظر گرفتن معیار تجربه و تخصص کاملا مشخص است که هر فرد دارای پروانه وکالت، در طول عمر کاری خود نهایتا در یک یا دو حوزه می‌تواند دارای تجربه و اساسا صاحب نظر باشد.
دعاوی خانواده
وکیل طلاق فردی است که در دعاوی خانواده شامل طلاق اعم از طلاق توافقی و یکطرفه، مطالبه مهریه، نفقه و اجرت المثل، حضانت، تمکین، اذن ازدواج و … تجربه و تسلط کافی دارد. وکیل طلاق می‌بایست علاوه بر تسلط بر دعاوی خانواده به خصوص طلاق باید روانشناسی خوب و فردی دلسوز برای موکل خود باشد.
زیرا پرونده‌های خانواده عموما دارای جنبه‌های روانی بسیار زیادی بوده و طولانی بودن روند پرونده موجب شدت این اثرات می‌گیرد. با توجه به این که در طلاق، تمامی حقوق زوجین و نیز فرزندان تعیین تکلیف می‌گردد، یک وکیل طلاق مجرب معمولا در همه زمینه‌های ذکر شده می‌تواند فعالیت کند.
دعاوی مالی
عمده مسائل مطروحه در دعاوی مالی مربوط به مطالبه وجه چک و سفته و نیز مطالبات خسارات می‌باشد. معمولا یک وکیل چک با تجربه با تسلط کامل به قانون مدنی و نیز قانون تجارت می‌تواند در همه زمینه‌های مربوط به دعاوی مالی فعالیت نماید. هر چند برخی حوزه‌ها مانند خسارات ناشی از تصادف و دیات خود شاخه‌ای تخصصی در این موضوع می‌باشد.
دعاوی ملکی
پیچیده‌ترین حوزه حقوق، دعاوی ملکی است. وکیل ملکی با تجربه باید فردی باشد که علاوه بر تسلط قانون ثبت و قانون مدنی، فردی باهوش و با حوصله باشد. بررسی دقیق تمام اوراق و اسناد به خصوص در پرونده‌هایی که اسنادی مربوط به سالیان بسیار دور دارد، هنری است که یک وکیل ملکی با تجربه دارد. دعاوی مانند الزام به تنظیم سند رسمی، خلع ید و تخلیه از مهمترین دعاوی ملکی محسوب می‌شوند.
دعاوی کیفری
سرقت، جعل، کلاهبرداری، خیانت در امانت، رابطه نامشروع، توهین و تهدید، ضرب و جرح عمدی، قتل و … تنها بخشی از دعاوی کیفری است. پرونده‌های کیفری به جهت جنبه مجازات آن دارای حساسیت بسیار زیادی است. به همین جهت وکیل کیفری که اقدام به قبول این پرونده‌ها می‌نماید، باید تخصص بسیار زیادی در این پرونده‌ها داشته باشد. علاوه بر این، روند پرونده‌های کیفری بسیار طولانی است و معمولا در مراجع مختلف مانند کلانتری، پزشکی قانونی، دادسرا، دادگاه کیفری و نیز شورای حل اختلاف می‌بایست پیگیری شود. بنابراین، صبر و پشتکار یکی از رموز موفقیت وکیل کیفری است.
انتخاب یک وکیل مناسب همواره جزو دغدغه موکلین گروه حقوقی آپادانا بوده است. بسیاری از افراد در تماس تلفنی با گروه حقوقی آپادانا، به دنبال یک وکیل متخصص در مورد پرونده خود می‌باشند. گروه حقوقی آپادانا مفتخر است است با تجربه ۵ ساله در زمینه مشاوره حقوقی و قبول پرونده، وکیل متخصص در مورد پرونده شما را معرفی نماید.