مالیات بر ارث و میزان آن

یکی از کارهای حقوقی بسیار مهم که ممکن است برای برخی از افراد در طول زندگی رخ دهد، پرداخت مالیات بر ارث اموالی است که از فرد متوفی به آن‌ها رسیده است. پس از فوت هر فردی ممکن است، مقداری دارایی از آن فرد باقی بماند. براساس قانون مالیات های مستقیم، ورثه فرد باید بخش از این اموال را تحت عنوان مالیات به دولت بپردازند.

پرداخت مالیات منوط به انجام فرایند انحصار وراثت و دریافت گواهی حصر وراثت می‌باشد. همچنین میزان این مالیات براساس طبقه ورثه و نیز نوع اموال متفاوت است. بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی از فرایندهای قانونی و نیز مشکلاتی با سایر ورثه دارند، ترجیح می‌دهند که این کار توسط یک وکیل انحصار وراثت و یا وکیل مالیات بر ارث حرفه‌ای انجام شود. در این بخش، در مورد میزان مالیات و نیز مراحل پرداخت آن صحبت خواهیم کرد.

مراحل تعیین مالیات بر ارث

براساس قانون مالیات، ورثه به مدت یک سال مهلت دارند تا لیست اموال و دارایی‌ها و نیز بدهی‌های فرد متوفی را تعییین و نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنند. برای این منظور، وراث باید:

• ابتدا نسبت به دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند. چنانچه متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت کرده باشد، در برگه انحصار وراثت لیست اموال وی تعیین شده است. اما از سال ۱۳۹۵، گواهی حصر وراثت صرفا مشخص کننده ورثه حین الفوت است. علاوه بر این، چنانچه دارایی‌هایی فرد بیش از ۵۰ میلیون باشد، گواهی انحصار نامحدود و در غیر این صورت گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌گردد.
• پس از آن وراث، باید لیست دارایی‌ها را مشخص و به همراه گواهی حصر وراثت به اداره مالیات محل فوت متوفی مراجعه کنند. پس از آن ممیز مربوط نسبت به تعیین مالیات‌های مربوطه اقدام می‌نماید.
• با پرداخت مالیات هر کدام از اموال ممیز برگه مالیات بر ارث مهر شده را به وراث تحویل می‌دهد. همچنین برای پرداخت مالیات، می‌بایست سایر هزینه‌ها نظیر عوارض شهرداری، دیون دولتی و … پرداخت شده باشد.

چه کسانی باید مالیات پرداخت کنند؟

براساس قانون، تمامی افرادی که اسامی آنان در گواهی حصر وراث موجود است، می‌بایست مالیات بر ارث را پرداخت کنند. این افراد می‌توانند در یکی از طبقات ارث به شکل زیر قرار داشته باشند:

• وراث طبقه اول: پدر، مادر، شوهر، فرزندان و فرزندان آن‌ها (نوه‌ها)
• وراث طبقه دوم: اجداد تا هر طبقه‌ای که زنده هستند، برادر و فرزندان آن‌ها، خواهر و فرزندان آنها
• وراث طبقه سوم: عمو، عمه، خاله، دایی و فرزندان آنان

طبیعتا ممکن است که فرد متوفی دارای همه طبقات ورثه نباشد. بنابراین، صرفا اسامی موجود در گواهی حصر وراثت می‌بایست مالیات پرداخت نمایند.

مدارک لازم برای پرداخت مالیات بر ارث

برای تکمیل پرونده مالیاتی و نیز ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث وراث می‌بایست حداکثر ظرف مدت ۱ سال از تاریخ فوت با مدارک زیر به اداره امور مالیاتی مربوطه مراجعه کنند:

• رونوشت یا اصل گواهی فوت
• رونوشت یا اصل گواهی حصر وراثت
• رونوشت یا اصل آخرین وصیت نامه متوفی
• اصل یا رونوشت اوراق تعیین کننده میزان بدهی‌های متوفی
• اصل یا رونوشت هزینه‌های مربوط به کفن و دفن
• اصل یا رونوشت اسنادی که نشان دهنده مالکیت متوفی بر روی اموال مربوطه باشد. برای مثال سند تک برگ، برگ سبز خودرو، پرینت حساب یا دفترچه بانکی، برگه اوراق یا سهام و …

به چه اموالی مالیات تعلق می‌گیرد؟

براساس ماده ۱۷ قانون مالیات های مستقیم، اموال زیر مشمول پرداخت مالیات بر ارث خواهند بود که عبارتند از:

• سپرده‌های بانکی
• صندوق امانات بانکی
• موجودی حساب در موسسات مالی و اعتباری
• املاک مسکونی و اداری
• سرقفلی
• املاک تجاری مانند مغازه
• وسایل نقلیه زمینی، هوایی و دریایی
• حق امتیاز و حق واگذاری محل
• کالاها و تجهیزات موجود در واحدهای تجاری و تولیدی
• سهام بورس و اوراق بهادار به همراه سود آن‌ها
• سهام غیر بورسی
• سود سهام شرکت و سهم الشرکه

افراد و اموال معاف از مالیات

براساس ماده ۲۵ قانون مالیات های مستقیم، افراد و اموال زیر از پرداخت مالیات بر ارث معاف خواهند بود:

• مزایای پایان خدمت و وجوه بازنشستگی و خدمت وظیفه
• مطالبات مربوط به بازخرید خدمت، خسارت اخراج و بیمه‌های اجتماعی
• مبالغ پرداختی توسط کارفرما و یا بیمه
• انواع بیمه های عمر و زندگی
• خسارت فوت و دیه
• هزینه های کفن و دفن
• بدهی های متوفی
• اثاث البیت محل سکونت متوفی

همچنین وراث طبقه اول و دوم شهدای انقلاب اسلامی طبق این ماده از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.

میزان مالیات بر ارث بر اموال مختلف

به جهت درک بهتر میزان مالیات بر ارث در جدول زیر فهرست اموال و میزان مالیات برای طبقات مختلف درج شده است: